Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Administracja .
Gmina X utworzyła samorządową instytucję kultury – Centrum Kultury (uchwała Rady Gminy X) i nadała jej statut (uchwała Rady Gminy X).
Jednocześnie dokonano również powołania osoby na stanowisko dyrektora tego Centrum. Zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych głównym księgowym jednostki sektora finansów publicznych jest pracownik, któremu kierownik jednostki powierza obowiązki i odpowiedzialność w określonym zakresie.
Czy w samorządowej instytucji kultury istnieje obligatoryjnie konieczność zatrudnienia osoby na stanowisku głównego księgowego, a jeśli tak – to jaka jest podstawa prawna do wykonania takiego obowiązku?
Czy – zatrudnionemu ewentualnie głównemu księgowemu – Dyrektor Centrum może powierzyć dodatkowe zadania z zakresu prowadzenia ksiąg rachunkowych i na jakiej podstawie prawnej, czy będzie to art. 53 ust. 2 ustawy?
Czy Dyrektor Centrum może zlecić prowadzenie ksiąg rachunkowych Centrum podmiotowi gospodarczemu spełniającemu warunki stawiane przez ustawę o rachunkowości?
Wójt Gminy X stoi na stanowisku, że zatrudnienie głównego księgowego jest zaledwie uprawnieniem, a nie obowiązkiem. Stanowisko takie można również wywieść z poglądów judykatury sądowo-administracyjnej – m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 6 sierpnia 2003 r., III SA 3148/00 wywiódł, że osobą odpowiedzialną za prowadzenie gospodarki finansowej jest kierownik jednostki, który podejmuje decyzje o charakterze finansowym jednoosobowo lub wspólnie z głównym księgowym. Choć orzeczenie to zapadło pod reżimem prawnym wcześniejszych ustaw regulujących materię finansów publicznych, to stanowisko w nim zaprezentowane nie utraciło swej aktualności.
Odpowiedź
Nie ma przeszkód formalnych, ani prawnych, aby pracownikowi pełniącemu obowiązki głównego księgowego w instytucji kultury powierzyć obowiązki wykraczające poza kompetencje określone w art. 54 ust. 1 z dnia 27 sierpnia 2009 r.o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.) - dalej u.f.p., w tym na podstawie dyspozycji art. 53 ust. 2 u.f.p.
Ustawodawca, co do zasady, wprowadził w jednostkach sektora finansów publicznych funkcję głównego księgowego z ustawowymi uprawnieniami, które bez naruszenia prawa nie mogą być ograniczane. Wobec powyższego, to główny księgowy instytucji ma niezbywalne uprawnienia, ale i ustawowe obowiązki prowadzenia rachunkowości. Wyklucza to możliwość powierzenia tej funkcji osobie, niepełniącej funkcje głównego księgowego. Pamiętać należy tu także o niezbywalnym uprawnieniu głównego księgowego do kontrasygnaty czynności, o których mowa w art. 53 u.f.p.
Ewentualne zlecenie zewnętrznej firmie obowiązków z zakresu rachunkowości stałoby w sprzeczności z kompetencjami głównego księgowego i nie należy tu mylić odpowiedzialności za gospodarkę finansową, o jakiej mowa w art. 53 ust. 2 u.f.p. z obowiązkami w zakresie rachunkowości.
Reasumując, główny księgowy jest stanowiskiem obligatoryjnym w instytucji kultury z powodu zaliczania tego rodzaju podmiotów do jednostek z zakresu finansów publicznych. Odmiennie niż w przypadku dyrektora lub zastępcy dyrektora instytucji kultury uregulowania, z zakresu powołania i funkcjonowania głównego księgowego, znajdują się poza przepisami związanymi z prowadzeniem działalności kulturalnej, czyli w art. 54 u.f.p.
Podkreślić tu jednak należy, że co oczywiste, kierownik instytucji (Dyrektor) jest dysponentem jej środków, to głównemu księgowemu (zatrudnionemu obligatoryjnie w oparciu o umowę o pracę z uwzględnieniem dyspozycji art. 4 ust. 1, 5 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.), przysługują ustawowe prawa i obowiązki kontroli wydatków realizowanych ze środków publicznych.
Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Administracja .