Pracodawca chce zdyscyplinować pracownika, który czasem niedbale wykonuje swoje obowiązki. Nie zawsze można na niego liczyć, uchyla się od niektórych obowiązków, przy trudniejszych zadaniach ucieka na zwolnienia lekarskie. Pracodawca chce na razie przywołać pracownika do porządku, mając nadzieję, że to wpłynie na poprawę jego postępowania.

Czy można udzielić nagany za np. brak dbałości o dobro zakładu pracy lub brak podporządkowania się poleceniom pracodawcy?

Czy przyczyny mogą nie być określone w konkretnym czasie, lecz np. "w ostatnim miesiącu nienależycie wykonywał Pan swoje obowiązki"?

Odpowiedź

Nie za każde naruszenie obowiązków pracowniczych można nałożyć karę porządkową, a tylko za takie, które mieści się w ramach określonych w art. 108 kodeksu pracy. Karę można zatem nałożyć np. za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, w tym za niewykonywanie poleceń pracodawcy.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 108 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) - dalej k.p., za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować:
karę upomnienia, karę nagany.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 lipca 1990 r., I PRN 26/90, Rzeczposp. PiP 2011/27/7, "wina pracownika będzie z reguły występowała w formie umyślnej, choć nie można wykluczyć nieumyślnej. Bezprawność natomiast należy oceniać przez prawnie skuteczne polecenia przełożonych, a nie wyłącznie na podstawie przepisów. Jednak tylko niewykonanie przez pracownika polecenia służbowego dotyczącego pracy kwalifikuje się jako naruszenie ustalonego porządku, o którym mówi art. 108 k.p. I to może stanowić podstawę do wymierzenia pracownikowi kary regulaminowej."
Niewykonywanie poleceń pracodawcy może być zatem w konkretnych sytuacjach uznane za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy. Natomiast, co do możliwości nakładania kar porządkowych za niesumienne lub niestaranne wykonywanie pracy pozytywne stanowisko zaprezentowano w literaturze - tak A.M. Świątkowski, Kodeks Pracy Komentarz, Warszawa 2006, str. 487. Dla oceny możliwości nałożenia kary porządkowej istotne znaczenie może mieć jednak treść regulaminu pracy obowiązującego u danego pracodawcy.

Po pierwsze kara porządkowa może być nałożona za konkretne naruszenia. Pracodawca powinie dokładnie określić na czym polegało naruszenie oraz kiedy ono nastąpiło. Nie będzie moim zdaniem właściwe generalne, nieskonkretyzowane stwierdzenie, że w określonym czasie np. w okresie ostatniego miesiąca takie naruszenia wystąpiły.

Po drugie zgodnie z art. 109 § 1 k.p. kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia. Pracodawca nie może zatem zwlekać z nałożeniem kary porządkowej dłużej niż 2 tygodnie od powzięcia informacji o naruszeniu obowiązku pracowniczego, a zatem nie można czekać na to cały miesiąc.