Przedkładany projekt ustawy stanowi realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 marca 2014 r., K 13/11, który kwestionuje przepisy regulujące mechanizm obliczania wysokości wpłat województw do budżetu państwa, czyli tzw. "janosikowego" oraz zasady podziału części regionalnej subwencji ogólnej. Istotą tego mechanizmu jest obowiązek ponoszenia wpłat przez te jednostki samorządu terytorialnego, w których dochody podatkowe na mieszkańca są znacznie wyższe niż średnia krajowa i podział środków pochodzących z tych wpłat.

TK zarzucił, że art. 25 oraz art. 31 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego nie zawierają jakichkolwiek regulacji zabezpieczających samorząd przed nadmiernym ubytkiem dochodów własnych w okresie dekoniunktury, które pozwoliłyby na uwzględnianie rzeczywistej kondycji finansowej JST w chwili dokonywania wpłat korekcyjno-wyrównawczych.

Zobacz: TK: przepisy dotyczące "janosikowego" niekonstytucyjne >>

W związku z tym wyrokiem MF zaproponowało rozwiązania zawierające zmienione zasady ustalania wysokości wpłat województw do budżetu państwa oraz podziału części regionalnej subwencji ogólnej, które obowiązywałyby w okresie dwóch lat (2015-2016). W tym czasie mają zostać przygotowane rozwiązania systemowe.

W projekcie ustawy zaproponowano więc:

1. Wprowadzenie progu ograniczającego wysokość wpłat województw do 35 proc. dochodów podatkowych, stanowiących podstawę do wyliczenia wpłat;

2. Możliwość obniżenia wpłat województw w trakcie roku budżetowego, w przypadku znacznie niższych dochodów podatkowych;

3. Podwyższenie progów dochodowych, których przekroczenie powoduje powstanie obowiązku wpłat oraz zmniejszenie nadwyżki przeznaczonej na wpłaty;

4. Identyfikowanie województw zobowiązanych do dokonywania wpłat i otrzymujących subwencję regionalną w zależności od poziomu dochodów. Dochody województwa (od których będzie uzależniona zarówno subwencja wyrównawcza jak i regionalna) będą wyznaczały poziom wydatków;

5. Sposób naliczania wpłat do budżetu państwa, który nie będzie prowadził do spadku dochodów województw, dokonujących wpłat poniżej 125 proc. średnich dochodów podatkowych;

6. Rozwiązanie, zgodnie z którym część regionalną subwencji pochodzącą z wpłat, będą otrzymywać wyłączenie te województwa, których dochody podatkowe, powiększone o subwencję wyrównawczą będą niższe od 125 proc. średnich dochodów podatkowych w kraju.

Ponadto, w projekcie ustawy zaproponowano:

1. Utworzenie w latach 2015-2016 rezerwy celowej w budżecie państwa przeznaczonej na dotacje celowe dla województw na dofinansowanie budowy i przebudowy dróg wojewódzkich, dla których zarządcą jest zarząd województwa;

2. Wprowadzenie zasady, że część wyrównawcza i regionalna subwencji ogólnej nie może powodować wzrostu dochodów województwa ponad próg, od którego dokonywane są wpłaty;

3. Wprowadzenie mechanizmu wyrównywania poziomu dochodów (obecnych i projektowanych), który łącznie z innymi rozwiązaniami, zawartymi w projekcie ustawy, spowoduje, że w latach 2015-2016 na nowych rozwiązaniach żadne województwo nie straci, w stosunku do dochodów, jakie uzyskałoby na podstawie dotychczasowych przepisów.

Znowelizowane przepisy miałyby mieć po raz pierwszy zastosowanie do opracowania uchwał budżetowych na 2015 r., ustawy budżetowej na 2015 r.

Zobacz też: Mazowieckie otrzyma ponad 246 mln zł pożyczki z budżetu >>

Z kont Mazowsza ściągnięto 61 mln zł zaległego janosikowego >>