Dyrektor szkoły nie tylko nią kieruje i reprezentuje ją na zewnątrz, ale jest też kierownikiem zakładu pracy i przełożonym służbowym wszystkich pracowników szkoły. Podejmuje więc decyzje w sprawie zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki, przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki.

Czytaj więcej: Konkursy na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki w świetle nowych regulacji prawnych - komentarz praktyczny >

Szkołą może kierować nauczyciel mianowany lub dyplomowany, ale również osoba niebędąca nauczycielem, przy czym nie może ona jednak sprawować nadzoru pedagogicznego, który sprawuje nauczyciel zajmujący inne stanowisko kierownicze w szkole lub placówce. Wybór na stanowisko dyrektora szkoły publicznej prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego wymaga przeprowadzenia, zgodnie z przepisami prawa, konkursu. Konsekwencją wadliwego przeprowadzenia konkursu na stanowisko dyrektora szkoły jest istotna sprzeczność z prawem zarządzenia o zatwierdzeniu konkursu, który winien był podlegać unieważnieniu.

Unieważnienie konkursu na dyrektora szkoły - WZÓR >

Zatwierdzenie konkursu na dyrektora szkoły - WZÓR >

Stanowisko dyrektora szkoły powierza się na okres 5 lat szkolnych, w uzasadnionych wypadkach na okres krótszy, co najmniej jednak na 1 rok szkolny. Jeżeli do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat albo konkurs nie wyłoni kandydata, organ prowadzący powierzy to stanowisko ustalonemu, w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny, kandydatowi, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej. Do czasu powierzenia stanowiska dyrektora organ prowadzący może powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi, a w szkołach, w których nie ma wicedyrektora, nauczycielowi tej szkoły, jednak nie dłużej niż na 10 miesięcy.

Sprawdź też: Czy osoba, której zostanie powierzone stanowisko wicedyrektora, musi spełnić wszystkie wymagane oświadczenia, jakie obowiązują osobę obiegająca się o stanowisko dyrektora? >

Wymagania stawiane kandydatom

Szczegółowe wymagania reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznym przedszkolu, publicznej szkole podstawowej, publicznej szkole ponadpodstawowej oraz publicznej placówce. Stanowisko takie może zatem objąć nauczyciel mianowany lub dyplomowany, który:

• posiada wykształcenie wyższe i tytuł zawodowy magister, magister inżynier lub równorzędny oraz przygotowanie pedagogiczne i kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danej szkole lub placówce;
• ukończył studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia, jednolite studia magisterskie lub studia podyplomowe, z zakresu zarządzania albo kurs kwalifikacyjny z zakresu zarządzania oświatą prowadzony zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli;
• posiada co najmniej pięcioletni staż pracy pedagogicznej na stanowisku nauczyciela lub pięcioletni staż pracy dydaktycznej na stanowisku nauczyciela akademickiego;
• uzyskał: co najmniej bardzo dobrą ocenę pracy w okresie ostatnich pięciu lat pracy lub, pozytywną ocenę dorobku zawodowego w okresie ostatniego roku albo w przypadku nauczyciela akademickiego - pozytywną ocenę pracy w okresie ostatnich czterech lat pracy w uczelni;
• spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym;
• ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych;
• nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną;
• nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
• nie toczy się przeciwko niemu postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego;
• w przypadku cudzoziemca - posiada poświadczoną znajomość języka polskiego, ukończył studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku filologia polska, lub jest tłumaczem przysięgłym języka polskiego;
• nie był karany zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Sprawdź też: Czy nauczyciel zatrudniony w szkole, wobec którego toczy się postępowanie karne o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, może pełnić funkcje wicedyrektora?

I etap: ogłoszenie konkursu na stanowisko dyrektora

Ogłoszenie o konkursie na stanowisko dyrektora szkoły stanowi czynność materialno-techniczną, którą realizuje najczęściej, w imieniu organu wykonawczego, obsługujący go urząd. Szczegółowo kwestie dotyczące konkursu reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 11 sierpnia 2017 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej, publicznej szkoły ponadpodstawowej lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej.

Ogłoszenie o konkursie zamieszcza się na stronie internetowej organu prowadzącego oraz w miejscu ogólnodostępnym w siedzibie tego organu lub w inny sposób zwyczajowo przyjęty. W przypadku szkół i placówek samorządowych, ogłoszenie musi ukazać się na stronie Biuletynu Informacji Publicznej właściwego kuratorium oświaty oraz w dzienniku o zasięgu wojewódzkim. Termin składania ofert przez osoby przystępujące do konkursu nie może być krótszy niż 14 dni od dnia ukazania się ogłoszenia.

Treść ogłoszenia o konkursie na stanowisko dyrektora szkoły i wymogach formalnych, które muszą spełniać poszczególni kandydaci określają przepisy prawa, a zatem organizator konkursu nie może wprowadzać zmian i żądać zamiast odpisów dokumentów - ich oryginałów. Organ prowadzący szkołę i organizujący konkurs nie powinien też ingerować w wymagania dotyczące zawartości ofert w taki sposób, aby utrudnić czy też ograniczyć kandydatom uczestnictwo w konkursie. Co istotne w toku procedury konkursowej nie ma możliwości prowadzenia postępowania mającego na celu uzupełnianie czy poprawianie oferty kandydata. Jego ocena następuje wyłącznie oparciu o dokumenty dołączone do zgłoszenia.

Sprawdź też: Konkursy na dyrektora szkoły i placówki w praktyce >

W ogłoszeniu o konkursie należy wskazać m.in.

• oznaczenie organu prowadzącego publiczną szkołę lub publiczną placówkę;
• nazwę i adres publicznej szkoły, których dotyczy konkurs;
• wskazanie wymagań wobec kandydatów na stanowisko dyrektora;
• wskazanie wymaganych dokumentów;
• informację o: sposobie i terminie składania ofert; dopuszczeniu składania ofert w postaci elektronicznej; sposobie powiadomienia kandydatów o terminie i miejscu przeprowadzenia postępowania konkursowego.

Oferta kandydata złożona w formie elektronicznej powinna być opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP i zawierać elektroniczne kopie dokumentów wymaganych jako załączniki do oferty.

II etap: powołanie komisji konkursowej

Komisja konkursowa powoływana jest przez organ prowadzący – tj. przez wójta (burmistrz, prezydenta miasta), zarząd powiatu, zarząd województwa. Organ prowadzący powołuje komisję konkursową w składzie:

1. po trzech przedstawicieli:

• a) organu prowadzącego szkołę lub placówkę,
• b) organu sprawującego nadzór pedagogiczny;

1. po dwóch przedstawicieli:

• a) rady pedagogicznej,
• b) rady rodziców;

1.  po jednym przedstawicielu organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, wyłonionym spośród członków ich jednostek organizacyjnych albo jednostek organizacyjnych organizacji związkowych wchodzących w skład reprezentatywnych organizacji związkowych, zrzeszających nauczycieli, obejmujących swoim zakresem działania szkołę lub placówkę, w której konkurs się odbywa.

Członkowie komisji powinni zostać wskazani imiennie. W składzie komisji konkursowej nie może znaleźć się wójt, burmistrz, prezydent miasta.

Pracami komisji konkursowej kieruje przewodniczący wyznaczany przez organ prowadzący szkołę lub placówkę spośród członków komisji. Posiedzenie komisji odbywa się nie później niż w ciągu 14 dni roboczych od upływu terminu składania ofert przez kandydatów, wskazanego w ogłoszeniu o konkursie. Terminy do dokonania czynności w postępowaniu konkursowym mają charakter instrukcyjny. To stwarza tylko powinność organu, a nie bezwzględny nakaz dokonania tej czynności w wyznaczonym terminie pod rygorem ujemnych skutków dla stron. Komisja rozpoczyna postępowanie konkursowe od sprawdzenia, czy oferty zostały złożone w terminie i zawierają wszystkie wskazane w ogłoszeniu o konkursie dokumenty oraz czy z dokumentów tych wynika, że kandydat spełnia wymagania wskazane w ogłoszeniu o konkursie.

Kandydat którego nie dopuszczono do postępowania konkursowego może, w terminie 3 dni od otrzymania informacji o odmowie dopuszczenia do postępowania konkursowego, wystąpić z pisemnym wnioskiem o podanie przyczyn odmowy. Przewodniczący komisji ma 7 dni, od dnia złożenia wniosku na pisemną odpowiedź o przyczynach odmowy. Uchwała komisji konkursowej o odmowie dopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego na stanowisko dyrektora szkoły nie podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Zaskarżeniu do sądu podlegają  wyłącznie:

• zarządzenie organu prowadzącego szkołę publiczną o zatwierdzeniu konkursu albo o jego unieważnieniu i zarządzeniu ponownego konkursu,
•  akt organu prowadzącego szkołę publiczną w sprawie powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki.
•  

III etap: - rozstrzygnięcie konkursu

Warunkiem prowadzenia prac przez komisję jest udział w niej co najmniej 2/3 jej członków. Komisja dokonuje merytorycznej oceny kandydatów dopuszczonych do dalszego postępowania konkursowego. Ocenie podlega w szczególności przedstawiona przez kandydata koncepcja funkcjonowania i rozwoju szkoły lub placówki. Członkowie komisji mogą zadawać kandydatom pytania. Komisja wyłania kandydata na stanowisko dyrektora w głosowaniu tajnym, w którym każdy z członków komisji dysponuje jednym głosem.

Konkurs jest rozstrzygnięty, jeżeli jeden z kandydatów uzyskał bezwzględną większość (tj. co najmniej połowę ogółu) głosów obecnych na posiedzeniu członków komisji. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyskał wymaganej większości, komisja przystępuje do drugiego głosowania, do którego dopuszczeni są kandydaci, którzy uzyskali co najmniej dwa głosy w pierwszym głosowaniu, a jeżeli według tej zasady nie da się wyłonić kandydatów – wszyscy kandydaci, którzy uzyskali dwie największe liczby głosów. Ewentualnie dopuszcza się jeszcze trzecie głosowanie, które jest bezwzględnie ostatnim.

Z posiedzenia komisji sporządza się protokół, który podpisują obecni na posiedzeniu członkowie komisji. O wynikach konkursu przewodniczący komisji niezwłocznie powiadamia organ prowadzący szkołę lub placówkę oraz przekazuje temu organowi dokumentację postępowania konkursowego.

Organ prowadzący publiczne przedszkole, publiczną szkołę lub publiczną placówkę zatwierdza konkurs albo unieważnia konkurs i zarządza ponowne jego przeprowadzenie w razie stwierdzenia:

1. nieuzasadnionego niedopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego;
2. przeprowadzenia przez komisję postępowania konkursowego bez wymaganego udziału 2/3 jej członków;
3. naruszenia tajności głosowania;
4. innych nieprawidłowości, które mogły mieć wpływ na wynik konkursu.

Zatwierdzenie lub unieważnienie konkursu następuje w drodze zarządzenia wójta (burmistrza, prezydenta miasta), uchwały zarządu powiatu, uchwały zarządu województwa. Kandydatowi nie można odmówić powierzenia stanowiska dyrektora.