Odpowiedź na pytanie czy radny ma prawo zgłosić własny (autorski) projekt uchwały do rozpatrzenia przez organ uchwałodawczy j.s.t. tylko z pozoru jest oczywista. Jeżeli przyjmiemy, że pytanie dotyczy w istocie prawa do inicjatywy uchwałodawczej rozumianej analogicznie jak inicjatywa ustawodawcza w parlamencie, która obejmuje prawo zgłaszania przez posłów projektów ustaw pod obrady parlamentu, a parlament zobowiązany jest do wszczęcia nad nimi prac ustawodawczych prowadzących do uchwalenia lub odrzucenia projektu, zagadnienie wymaga bliższej analizy.

Regulacje prawne dotyczące inicjatywy ustawodawczej posłów także są niespójne. Art. 118 ust. 1 Konstytucji RP jednoznacznie rozstrzyga, że inicjatywa ustawodawcza przysługuje obok Senatu, Prezydenta Rzeczypospolitej i Rady Ministrów - posłom. Ustawa z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j. z 2011 r. Dz. U. Nr 7, poz. 29 z późn. zm.) w art. 14 w ust. 1 pkt 5 redefiniuje uprawnienie posłów do uczestnictwa w podejmowaniu poselskich inicjatyw ustawodawczych i uchwałodawczych oraz w rozpatrywaniu projektów ustaw i uchwał Sejmu. Odsyła jednocześnie w ust. 2 tego samego artykułu do regulaminu Sejmu, który ma określać zasady i tryb korzystania z m.in. z tego prawa. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. M.P. z 2009 r. Nr 5, poz. 47 z późn. zm) a więc akt prawny o dość niskiej randze, w art. 32 ust. 2 prawo do zgłaszania projektów ustaw pozostawia komisjom sejmowym (o których nie wspomina Konstytucja RP ) oraz grupie co najmniej 15 posłów.

Ustawy samorządowe nie posiadają w tym zakresie jednoznacznych regulacji. Ustawa o samorządzie gminnym  w art. 30 ust. 2 pkt 1 oraz ustawa o samorządzie powiatowym w art. 32. ust. 2 pkt 1, zobowiązują jedynie organy wykonawcze tych j.s.t. do przygotowywania projektów uchwał rady. Ustawa o samorządzie województwa kwestii tej nie rozstrzyga.

Nietrudno zauważyć, że przepisy nie są sformułowane zbyt klarownie. Ich brzmienie sugeruje wręcz, że przygotowanie projektu uchwały odpowiednio przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) albo zarząd j.s.t. [wójta (zarząd)] ma charakter czynności technicznej, służebnej – (w domyśle) wobec rady (czyt. też za radę). W początkowym okresie funkcjonowania samorządu - przepis w bardzo zbliżonej formie funkcjonuje od 1990 r.- próbowano go interpretować jako wyłączne prawo, wówczas zarządu gminy do przygotowywania projektów uchwał, utożsamiane z wyłącznością do inicjatywy uchwałodawczej. Próby kształtowania w tym kontekście relacji pomiędzy organem stanowiącym a organem wykonawczym gminy siłą rzeczy musiały stać się źródłem sporów w przypadku przeciwstawnych oczekiwań wobec siebie osób wchodzących w skład obu organów. Interpretacja przepisów, zgodnie z ich literalnym brzmieniem, spotkała się ze zdecydowanym sprzeciwem radnych nie pozwalających na sprowadzenie organ stanowiącego do roli recenzenta poczynań wójta (zarządu). Z czasem przeważył pogląd, którego nikt dzisiaj nie kwestionuje, że inicjatywa uchwałodawcza jest naturalnym prawem radnego i nie jest konieczna w tym zakresie nawet zmiana przepisów.

Czy tak jest w istocie? Przyjmując przez analogię (do inicjatywy ustawodawczej) definicję inicjatywy uchwałodawczej jako prawo radnego do rozpatrzenia przez radę złożonego przez niego projektu uchwały należy stwierdzić, że przepisy prawa na wprost takiej możliwości nie przewidują. Z kolei udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy prawo radnego do inicjatywy uchwałodawczej można zapisać w statucie j.s.t. wymaga przeprowadzenia szerszej analizy.

Zobacz też:
Nie każdy projekt zgłoszony przez radnego będzie rozpatrzony

Przydatne materiały:
 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
Ustawa z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j. z 2011 r. Dz. U. Nr 7, poz. 29 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.)