Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie pozostawia cienia wątpliwości, że wójt, burmistrz lub prezydent mają obowiązek zorganizować przetarg na odbiór odpadów komunalnych a także, że spółki z udziałem gminy mogą odbierać te odpady tylko wtedy gdy zostaną w trybie takiego przetargu wybrane. (art. 6 d ust 1 i 6 e ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13. 09. 1996 r. Dz.U nr 2013 poz. 228 ).

Czy przy tak kategorycznym sformułowaniu ustawy można wyobrazić sobie jakąś alternatywę ?

W zasadzie nie, ale można teoretycznie założyć, że znajdzie się wyjątek i w obronie interesów np. spółki gminnej j.s.t odstąpi od organizacji przetargu i powierzy swojej spółce odbiór odpadów.

W takim przypadku zgodnie z ustawą Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska nałoży na gminę karę pieniężną w wysokości od 10 000 zł do 50 000 zł. I na tym sprawa się kończy bo przetarg nie został ogłoszony a spółka gminna odbiera odpady.

Tak więc cena jaką trzeba zapłacić za niedopełnienie wspomnianego obowiązku wynosi maksymalnie 50 000 zł. Oczywiście zarzuty o nieprzestrzeganiu prawa i narażenie gminy na grzywnę nie są obojętne dla potencjalnego ryzykanta ale czy do końca pozostaje on bez szans ?

Od decyzji nakładającej grzywnę można się odwołać przy czym niebagatelnych argumentów dostarcza w tej sprawie orzecznictwo ETS.

W sprawie Teckal Trybunał wyodrębnił kryteria zamówień tzw: in-house.

1. Zależność organizacyjna – jeśli między podmiotem zamawiającym a podmiotem wykonującym istnieje zależność, która zapewnia mu kontrolę nad tym pierwszym jak nad własnymi służbami co pozwala mu decydować o ważnych decyzjach tego podmiotu,

2. Podmiot wewnętrzny w przeważającej części prowadzi działalność na rzecz instytucji zamawiającej,

3. W podmiocie wewnętrznym nie ma kapitału prywatnego.

Powyższe zasady określone jako „kryteria Teckal” zostały rozbudowane, pogłębione i doprecyzowane w dalszych orzeczeniach Trybunału, m.in. w sprawach: C-26/03 Stadt Halle, C-458/03 Parking Brixten, C-340/04 Carbotermo, C-324/07 Coditel, C-573/07 Sea Srl, tworząc zasadę prawną określaną jako doktrynę Teckal.

Reasumując w myśl tej zasady jeśli spełnione są powyższe kryteria j.s.t może pominąć obowiązek organizowania przetargu i powierzyć np. swojej spółce gminnej lub zakładowi budżetowemu odbiór odpadów komunalnych ponieważ jest to zamówienie In house.

Wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości stanowią część prawa wspólnotowego i są wiążące dla sądów w państwach członkowskich a w szczególności gdy stanowią zasady prawne. Zasada supremacji prawa wspólnotowego nad prawem krajowym pozwala przyjąć, że także w tej sprawie ma ona zastosowanie, bowiem art. 6 d w/w ustawy jest z sprzeczny z zasadami zamówień In house a tym samym z kryteriami Teckal.