Wójt gminy przyznał wnioskodawczyni zasiłki rodzinne oraz dodatki do tych zasiłków na jej dzieci. Jednak regionalny ośrodek polityki społecznej poinformował gminny ośrodek pomocy społecznej, że w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w zakresie świadczeń rodzinnych i wnioskodawczyni uchylono prawo do świadczeń rodzinnych. W związku z tym organ I instancji orzekł, że świadczenia rodzinne pobrane przez wnioskodawczynię były świadczeniami nienależnie pobranymi oraz jednocześnie zobowiązał ją do zwrotu kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych wraz ustawowymi odsetkami.

Z decyzją ta niez godziła się wnioskodawczyni i złożyła odwołanie.

WSA rozpatrując sprawę uznał, iż nakazanie zwrotu świadczenia nienależnie pobranego nie może zostać orzeczone w tej samej decyzji, co samo uznanie świadczenia za nienależnie pobrane. Zdaniem WSA obowiązek zwrotu świadczeń rodzinnych może zostać nałożony na stronę dopiero po ostatecznym stwierdzeniu przez organy pomocy społecznej, że określone świadczenie zostało przez nią nienależnie pobrane. Dlatego organy administracji pierwotnie winny orzekać w kwestii nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, a dopiero, gdy sprawa ta zostanie ostatecznie rozstrzygnięta można wszczynać postępowanie zmierzające do nakazania zwrotu takich świadczeń. W ocenie Sądu wydanie jednej decyzji mocą której organ stwierdza, że dane świadczenia są nienależnie pobrane i jednocześnie zobowiązuje stronę do zwrotu kwoty tych świadczenie nie jest możliwe i stanowi naruszenie wyżej wskazanych przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Za takim stanowiskiem przemawia również brzmienie art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 992 ze zm), zgodnie z którym należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych ulęgają przedawnieniu z upływem 3 lat licząc od dnia, w którym decyzja ustalająca te należności stała się ostateczna. Przy czym ust. 5 omawianego przepisu stanowi, że nie wydaje się decyzji o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych jeżeli od terminu ich pobrania upłynęło więcej niż 10 lat. Treść tych przepisów zdaniem WSA w sposób jednoznaczny określa kolejność wydawania stosownych decyzji związanych z nienależnie pobranymi świadczeniami rodzinnymi. Zatem orzekając w jednej decyzji zarówno o uznaniu danych świadczeń za nienależnie pobrane, jak i zobowiązując skarżącą do zwrotu kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych organ I instancji oraz SKO dopuściły się naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Skoro bowiem dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy konieczne jest ostateczne zakończenie postępowania w sprawie ustalenia nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, a dopiero następnie otwiera się droga do orzekania w kwestii zwrotu tychże świadczeń, zatem skarżone w niniejszym postępowaniu decyzje należało uchylić z uwagi na naruszenie procedury, które może mieć istotny wpływ na wynik sprawy – uznał WSA w Gliwicach.

Na podstawie: Wyrok WSA w Gliwicach z 16 listopada 2012 r., sygn. akt IV SA/Gl 136/12, nieprawomocny